Uwaga na kleszcze !

Sezon kleszczowy rozpoczyna się wraz z nadejściem wiosny. Niebezpieczne pajęczaki zaczynają polowanie zaraz po zimie. Warto pamiętać, że wszystkie stadia rozwojowe tego gatunku gryzą i mogą przenosić choroby, takie jak borelioza.

   Kleszcze to roztocza należące do rodziny pajęczaków. Ich naturalnymi żywicielami są leśne zwierzęta, ale coraz częściej atakują ludzi. Sprzyjają im ciepłe zimy,więc powoli stają się prawdziwą plagą. A znajdują się nie tylko w lasach. Czają się także w miejskich trawnikach, ogródkach i na przydomowych klombach.

Trzy formy rozwojowe

   Te niebezpieczne roztocza mają trzy stadia rozwojowe i wszystkie formy kleszczy upatrują sobie żywicieli w ludziach. Warto jednak wiedzieć, że każda z postaci związana jest z inną porą roku i preferuje inny sposób ataku. Na początku wiosny aktywne stają się samice. Wygrzebują się ze ściółki, w której spędzały zimę, by złożyć jaja. Jeden kleszcz jest w stanie złożyć ich nawet do 3 tys. Małe, niemal niewidoczne, przezroczyste larwy wylęgają się z jaj późnym latem  i rozpoczynają łowy w trawie. Najbardziej narażone na ich ataki są drobne ssaki i ptaki, jednak psy, koty i ludzie także są zagrożeni ugryzieniem. Kiedy larwa zaspokoi głód, odczepia się od skóry, opada na ziemię i przeobraża w drugie stadium rozwojowe – nimfę. Ta forma pajęczaka zimuje wśród uschniętych liści w ściółce. Wczesną wiosną budzi się do życia, a wtedy wspina się na wysokie rośliny i tam czeka na potencjalne ofiary. Mało ruchliwe larwy atakują biernie, za to nimfy, dzięki specjalnym odnóżom, mogą skakać nawet na wysokość 1,5 m.

Żarłoczne larwy

   Choć nimfy są mniejsze od główki od szpilki, są najbardziej żarłocznym stadium kleszczy. Najczęściej żywią się krwią dużych zwierząt (jak sarny, dziki i jelenie). Najedzone odczepiają się od nich, opadają na ziemię i latem przeistaczają w imago – dużą, najłatwiej zauważalną postać kleszcza. Dojrzałe samice są dwukolorowe, większe i bardziej agresywne od samców. Pajęczaki w ostatecznej formie rozwojowej czyhają na żywicieli na wyższych krzewach aż do wczesnej jesieni, a czasem nawet do listopada.

Nimfy i dorosłe kleszcze najczęściej występują wzdłuż ścieżek, na skraju lasu, przy brzegach rzek i jezior oraz w zaroślach. Najwięcej dojrzałych kleszczy można spotkać w miejscach, w których zwierzęta szukają pożywienia. Przez to, że orzechy leszczyny są przysmakiem wielu leśnych stworzeń, słuszne jest przekonanie, że kleszcza najłatwiej „złapać” w leszczynowym gąszczu. Dorosłe pajęczaki czatują też na niższych gałęziach drzew i krzewów oraz w paprociach. Wbrew powszechnemu przekonaniu, dorosłe osobniki nie „skaczą” na ofiary z wysokich drzew, ponieważ im są wyżej, tym trudniej jest im znaleźć żywiciela.

Kleszcze przenoszą wiele niebezpiecznych chorób, takich jak borelioza, babeszjoza czy bartonelloza. Należy zatem zrobić wszystko, żeby ustrzec się przed ugryzieniem. Wybierając się do lasu warto założyć długie spodnie, bluzkę z długim rękawem oraz zakryte buty. Po powrocie do domu należy dokładnie obejrzeć wszystkie miejsca na ciele, „lubiane” przez kleszcze. Warto sprawdzić szyję, brzuch, a także miękkie miejsca w zgięciach rąk i nóg.

Danuta Wereszczyńska-Choryńska